Pozarządowe Centrum Dostępu do Informacji Publicznej pomagało jednemu z mieszkańców południowej Polski w realizacji prawa do informacji, które zakończyło się wyrokiem karnym z art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Postępowania rozpoczęło się 2 lutego 2005 r. od złożenia wniosku ustnego o udostępnienie informacji publicznej. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (PINB) odmówił udostępnienia żądanej informacji. Wnioskodawca złożył zatem wniosek pisemny o udostępnienie żądanych informacji. Ostatecznie informacje zostały udostępnione  dopiero 20 lutego 2007 r.

Co się działo przez te dwa lata…

Odmowa udostępnienia – postanowienie, a może decyzja.

Na złożony wniosek o udostępnienie informacji publicznej PINB wydał postanowienie o odmowie udostępnienia informacji publicznej. Wnioskodawca uznał, że to jednak jego zdaniem jest decyzja o odmowie udostępnienia informacji wydana zgodnie z art. 16 uodip i złożył odwołanie.

PINB uchylił swoje postanowienie i wydał decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej. Od tej decyzji wnioskodawca ponownie złożył odwołanie do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia (maj 2005 r.).

Kolejne 11 miesięcy… 14 miesięcy…

Od uchylenia zaskarżonej decyzji przez 11 miesięcy wnioskodawca nie otrzymał żądanej informacji, czy też ponownej decyzji o odmowie. Tym samym złożył w kwietniu 2006 r. zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie, które zostało uznane za zasadne przez Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Jednakże PINB nie zastosował się do wskazań organu wyższego stopnia i nie wykonał żadnych czynności. Wnioskodawca ponownie w lipca 2006 r. złożył kolejne zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego po tym zażaleniu wezwał PINB do niezwłocznego załatwienia sprawy.

Drugi rok – art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej – droga przez wszystkie instancje

Udostępnienie informacji publicznej – decyzją.

W styczniu 2007 r. wnioskodawca złożył w Prokuraturze Rejonowej zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez PINB polegającego na nie udostępnianiu informacji publicznej.

Po wszczęciu postępowania wyjaśniającego przez Prokuraturę Rejonową oraz wykonaniu czynności postępowania, z których wynikało, iż PINB nie udzielił informacji publicznej, “ponieważ wnioskodawca nie ponowił swojego żądania”, PINB udostępnił w końcu informację publiczną, wydając bez podstawy prawnej dnia 20 lutego 2007 r. decyzję o udostępnieniu do wglądu akt.

Umorzenie postępowania przez prokuraturę – zażalenie pierwsze.

W kwietnia 2007 r. wnioskodawca otrzymał zawiadomienie o umorzeniu śledztwa z powodu nie popełnienia przestępstwa, w związku z czym wnioskodawca złożył zażalenie i wniósł o uchylenie postanowienia o umorzeniu śledztwa.

Odmowa przyjęcia zażalenia – zażalenie drugie.

W wyniku wniesionego zażalenia Prokurator Rejonowy wydał Zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia wskazując w uzasadnieniu m. in., iż „w przepisie art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej brak jest wskazania osoby, która zgłosiła potrzebę dostępu do dokumentów zawierających informację publiczną. Domniemywać więc należy, iż w założeniu ustawodawcy przepis ten chroni szeroko pojęty dostęp do określonego rodzaju informacji, a nie dobro konkretnie wskazanej osoby.”. Tym samym nie można mówić, iż w przedmiotowej sprawie wnoszący zażalenie był pokrzywdzonym.

Na wydane zarządzenie wnioskodawca złożył drugie zażalenie, wskazując prawo do informacji przysługuje każdemu i ewentualne naruszenie realizacji prawa do informacji może również polegać na nie udostępnianiu wnioskodawcy informacji publicznej.

Sąd Rejonowy – droga przez prokuratora okręgowego – uznane zażalenia.

Postanowieniem z maja 2007 r. Prokurator Okręgowy uwzględnił zażalenie na zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia, uchylił zaskarżone zarządzenie i przekazał zażalenie na umorzenie śledztwa do Sądu Rejonowego.

Postanowieniem z listopada 2007 r. Sąd Rejonowy uchylił zaskarżone postanowienie wskazując, iż wnioskodawca słusznie podniósł zarzut nienależytego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności przyczyn długiego okresu bezczynności PINB. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał, iż w oparciu o dowody zgromadzone na obecnym etapie postępowania przyjąć należałoby, że w okresie 20 miesięcy PINB, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnił pokrzywdzonemu informacji publicznej, realizującemu swoje prawo do informacji publicznej w trybie ustawy z 6 września 2001 r, a tym samym wyczerpał dyspozycje art. 23 ustawy. Sąd Rejonowy wskazał, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy uzupełnić postępowanie dowodowe w zakresie nie wyjaśnienia długiego okresu nie udostępniania informacji publicznej.

Prokurator Rejonowy – ponowne umorzenie

Następnie postanowieniem z grudnia 2007 r. Prokurator Rejonowy po przesłuchaniu PINB umorzył dochodzenie w sprawie nieudostępnienia informacji publicznej. W uzasadnieniu wydanego postanowienia Prokurator Rejonowy stwierdził m. in. „iż w związku z naruszeniem przepisów prawa administracyjnego wnioskodawcy przysługiwała skarga w trybie ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi na bezczynność organu administracyjnego”. Ponadto Prokurator Rejonowy wskazał, iż w przedmiotowym postępowaniu o udostępnienie informacji publicznej w początkowym etapie sądem właściwym dla odwołania powinien być sąd powszechny.

I pozostał tylko subsydialny akt oskarżenia, a następnie wyrok

W styczniu 2008 r. wnioskodawca wniósł subsydialny akt oskarżenia do Sądu Rejonowego. Dnia 24 lipca 2008 r. Sąd Rejonowy wydał wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w stosunku do oskarżonego na okres próbny w wymiarze 1 roku.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż „wyjaśnienia oskarżonego w części dotyczącej niezwinionego opóźnienia w wydaniu decyzji, nie można dać wiary”. Ponadto Sąd wskazał, że bezsprzecznie oskarżony był zobowiązany do udostępniania informacji publicznych zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej. Okoliczności przedmiotowego postępowania przesądziły o uznaniu przez Sąd, że wina oskarżonego w przedmiocie popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej jest bezsporna i nie budzi wątpliwości.

Powyższe powoduje, iż oskarżony po uprawomocnieniu się wyroku informacja o nim została wpisana do Krajowego Rejestru Karnego.

Droga do uzyskania informacji publicznej jak pokazuje przedstawiona sprawa może być długa. W sprawie tej poza czasem jaki upłynął do udostępniania informacji publicznej warto wskazać, iż podmiot udostępniający informacje publiczne wydając na początku postanowienie o odmowie udostępnienia, a na końcu  decyzję o udostępnieniu informacji publicznej wykazał się zupełną nieznajomością ustawy o dostępie do informacji publicznej i to 7 lat po jej uchwaleniu. Ponadto w całym tym postępowaniu zwrócić należy uwagę na fakt, iż wszystkie podmioty zajmujące się tą sprawą w mniejszym lub większym stopniu wpłynęły pośrednio na okres uzyskania informacji publicznej, w tym poprzez długotrwałe odsyłanie akt.

Ponadto w tym miejscy wskazać należy m. in. na postępowania od momentu złożenia zawiadomienia popełniania przestępstwa do ostatecznego umorzenia postępowania przez prokuraturę. Prawie 12 miesięcy trwały wszystkie czynności polegające na ustaleniu okoliczności jednego nieudostępnianie informacji, w tym czasie wnioskodawca zmuszony był składać dwa zażalenia, sprawą zając sąd i wskazać co ma ustalić prokurator, a następnie w 12 miesiącu prokurator i tak umorzył postępowanie nie odnosząc się w zasadzie do możliwości popełnienia przestępstwa z art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wnioskodawca zmuszony był skorzystać z adwokata, który zgodnie z prawem musi sporządzić i wnieść subsydialny akt oskarżenia.

W postępowaniu tym należało 2 lutego 2005 r. po złożeniu wniosku ustnego udostępnić informację publiczną zgodnie z prawem określonym w art. 61 Konstytucji i procedurą wskazaną w ustawie o dostępie do informacji publicznej.

Szymon Osowski

źródło >>>