NSA w wyroku z dnia 21.2.2018 r. (I OSK 1886/17) oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA w Kielcach .

W wyroku NSA zawarte zostały bardzo ważne, niespotykane do tej pory w orzecznictwie w takiej intensywności i jednoznaczności stwierdzenia dotyczące składania wniosków o dostęp do informacji w trybie korespondencji meilowej, w kontekście sądowej kontroli bezczynności podmiotu do którego taki wniosek skierowano.

Pomijając  przedmiot wniosku, który nie ma wiekszego znaczenia w omawianym aspekcie, ważne są  poniższe stwierdzenia NSA, które  cytuję:

1. ,,Rozważania w powyższym zakresie uwzględniać muszą z jednej strony niewątpliwe ułatwienie postępowania w przedmiocie dostępu do informacji publicznej dla obywatela wynikające z możliwości użycia komunikacji elektronicznej, łatwość inicjowania postepowania przed sądem administracyjnym (brak wymogu wezwania do usunięcia naruszenia prawa, niska opłata sądowa), a z drugiej strony obserwowaną w sądach administracyjnych możliwość nadużywania prawa w tym zakresie poprzez masowe wnoszenie skarg opartych na wydruku wiadomości elektronicznej, zawierającej wniosek o udzielenie informacji publicznej i twierdzeniu, że odpowiedzi na ten wniosek nie udzielono. Niejednokrotnie oczywiste jest, że cel takiego działania nie odpowiada celowi ustawy o dostępie do informacji publicznej”.
2. ,,NSA w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę dostrzega pogląd wyrażany w dotychczasowym orzecznictwie, zgodnie z którym przedstawienie komputerowego wydruku wniosku skierowanego drogą elektroniczną do określonego adresata rodzi domniemanie, że wniosek dotarł do adresata (zob. np. wyrok NSA z dnia 16 września 2016 r., I OSK 1924/16). Stanowiska tego nie można uznać za generalną zasadę i zaakceptować w okolicznościach niniejszej sprawy”.
3. ,,we wszystkich dostępnych obecnie programach pocztowych istnieje opcja żądania potwierdzenia przeczytania wiadomości. Od użytkowników środków komunikacji elektronicznej, a zwłaszcza tych, którzy posługują się nimi w relacjach z organami administracji, prowadzących do wielokrotnego wszczynania postępowań przed sądem administracyjnym, można oczekiwać zastosowania tej opcji, tym bardziej, że nie wymaga to szczególnych umiejętności informatycznych”.
4. ,,Podkreślenia wymaga powszechnie znany fakt, że niezbędna ochrona systemów informatycznych organów administracji przed licznymi zagrożeniami zewnętrznymi wymusza stosowanie odpowiednich filtrów pocztowych. Mogą one utrudniać dotarcie do adresata niektórych wiadomości, lecz ich użycie jest uzasadnione względami bezpieczeństwa informatycznego. Ochrona systemów informatycznych organów władzy publicznej realizowana jest wszak nie dla wygody tych organów, lecz w celu zapewnienia bezpieczeństwa danych dotyczących obywateli, a zatem w interesie społecznym”.
5. ,,Zdaniem NSA w okolicznościach niniejszej sprawy nie ma podstaw do różnicowania wagi dowodowej przedłożonego przez skarżącego dowodu w postaci wydruku wiadomości mailowej kierowanej do organu i wydruku zrzutu z ekranu komputera, nadesłanego przez organ administracji w celu wykazania braku korespondencji od skarżącego w skrzynce odbiorczej organu. Żaden z tych wydruków nie pozwala na dokonanie w pełni wiarygodnego ustalenia, czy korespondencja od skarżącego do organu dotarła do adresata, czy nie”.

Komentarz dr PIotr Sitniewski: 

O możłiwości składania wniosków dorgą elektroniczna pisałem juz na portalu m.in. w dniu 22.8.2017 (link).

W rozważaniach na ten temat wciąż pomija sie treść art. 8 ust. 4 u.d.i.p,: ,Podmioty, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2, są obowiązane do udostępniania w Biuletynie Informacji Publicznej informacji dotyczących sposobu dostępu do informacji publicznych będących w ich posiadaniu i nieudostępnionych w Biuletynie Informacji Publicznej”. 

Każdy podmiot obowiązany do prowadzenia swojej strony BIP ma obowiązek zamieszczenia na niej zakładki, która powinna mieć tytuł: „Informacje nieudostępnione w BIP”. Obowiązek w tym zakresie wynika wprost z treści w/w art. 8 ust. 4  u.d.i.p. W tej zakładce powinny być podane informacje o tym, jakie możliwości złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej będącej w posiadaniu urzędu, ale niezamieszczonej w BIP, a tym samym objętej obowiązkiem udostępniania na wniosek, przewiduje urząd, który obsługuje organ samorządowy w zakresie realizacji jego ustawowych zadań. Brak tego typu informacji na stronie BIP może skutkować tym, że wnioskodawcy będą wysyłać wnioski na dowolne adresy mailowe, jakie zostaną przez nich znalezione na stronie podmiotu, co w pewnych sytuacjach może utrudnić realizację trybu wnioskowego, albo co najmniej wydłużyć ten proces.

W zakładce na stronie BIP powinny być zamieszczone następujące informacje:

1) na jaki adres pocztowy można wysłać wniosek,

2) w jakiej komórce organizacyjnej, pod jakim adresem można złożyć wniosek ustnie,

3) czy urząd przewiduje przyjmowanie wniosków za pośrednictwem portali społecznościowych,

4) na jaki adres e-mail można wysłać wniosek.

Sądy zwracają uwagę, że jeżeli obowiązek wynikający z art. 8 ust. 4 DostInfPubU nie jest realizowany właściwie, to wysłanie wniosku na każdy dostępny adres e-mail na stronie BIP jest skuteczne. Natomiast, jeżeli urząd zdecydował się wyraźnie wskazać, na jaki adres e-mailowy oczekuje przesłania wniosków o dostęp, to co do zasady tyko wysłanie na ten wskazany w BIP adres jest skuteczne.

I TO JEST ISTOTA SPRAWY !!