NSA w wyroku z dnia 25.11.2016 r. (sygn. I OSK 1513/15) kontrolował proces udostępniania informacji w ramach rozpatrywania skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Poznaniu z dnia 4  marca 2015 r. (sygn. IV SA/Po 1290/14) , w sprawie w której Wnioskodawca zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego o udostępnienie: ,,wszystkich wyroków wraz z uzasadnieniami (o ile były sporządzone), po wcześniejszej anonimizacji, z lat 2010 – 2014 wydanych w sprawach rejestrowanych w tymże sądzie w repertorium “C” pod symbolem “045”.

NSA stwierdził: ,,Zgodzić się więc należy z tezą organów obu instancji, że w niniejszym przypadku wyodrębnienie wnioskowanych informacji (w postaci około 296 wyroków, część z nich z uzasadnieniami) jest bardzo pracochłonne i zasadniczo zdezorganizuje bieżące prace właściwego wydziału cywilnego. W kontekście powyższego żądana informacja w istocie ma charakter przetworzony. Podzielić także należy pogląd, że zabieg anonimizacji dotyczyć ma znacznej ilości orzeczeń (pomijając nawet konieczność ich wcześniejszego wyselekcjonowania), co wymaga tak znacznego nakładu pracy, że właśnie z tego powodu czyni wnioskowaną informację przetworzoną. Choć nie wymaga to dużego nakładu intelektualnego, czy też tworzenia zupełnie nowych danych, wymaga tak znacznego wysiłku związanego z wykonaniem szeregu czaso – i pracochłonnych czynności technicznych, że uznać to należy za informację przetworzoną. Nie odbiera to oczywiście Skarżącemu prawa do dostępu do takiej informacji, jednak po wykazaniu szczególnej istotności dla interesu publicznego”. 

komentarz dr Piotr Sitniewski: Od mniej więcej 2011 r. w orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiają się coraz częściej tezy, że mamy do czynienia z dwoma rodzajami informacji przetworzonej: klasyczna, oraz opierająca się na tzw. wadze skali (okr. Autora).

Klasyczna informacja przetworzona to sytuacja gdy podmiot zobowiązany ma stworzyć nowa kategorię informacyjną w oparciu o zakres informacji które posiada, stosownie do zawartych we wniosku szczegółowych kryteriów wskazanych przez wnioskodawcę.

Informacja przetworzona oparta o kryterium wagi skali polega na dokonaniu czynności prostych, których skala powoduje, że dana instytucja, czy też jej wyspecjalizowana komórka organizacyjna stoi przed dylematem wręcz sparaliżowania czasowego swego funkcjonowania, ze względu na ogrom ilości czynności prostych jakie musi podjąć.

Przykładowe w tym zakresie opinie sądów są następujące:

1. ,,w określonych okolicznościach zakres realizacji prawa do informacji publicznej, związany z zaspokojeniem zainteresowania podmiotu wnoszącego o udostępnienie informacji publicznej, może przybrać taką skalę, która uzasadnionym czyni uznanie żądanej informacji za informację publiczną o charakterze przetworzonym. Taka sytuacja występuje, gdy ilość czynności jakie musiałby podjąć podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej, osiągnie poziom mogący zdezorganizować pracę tego podmiotu”  – wyrok WSA w Szczecinie 11.12.2013 (sygn. II SA/Sz 826/13)
2. ,,Zważywszy na okoliczność, że przedmiotem wnioskowanej informacji jest treść protokołów kontroli, (…)przeprowadzonych w 5 dużych szpitalach w okresie czasu obejmującym niespełna pięć lat, uznać można, że przygotowanie tak obszernej informacji wpłynie na tok pracy organu, z uwagi na czas i środki potrzebne do zrealizowania żądania zawartego we wniosku. Wobec powyższego, wnioskowana informacja mogła zostać uznana za informację przetworzoną, o ile organ poda w przybliżeniu środki, które musi zaangażować, wskaże ilość dokumentów, które należy przetworzyć oraz ilość osób oraz ich czas pracy w tym osób niezbędnych na wykonanie zadań” wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 11 maja 2016 r. (sygn. II SA/Bd 106/16)
3. ,,Tylko jednoznaczne wykazanie np. ze względu na specyfikę gromadzenia i przechowywania dokumentów, ich obszerność, szczególne zasady prowadzenia biurowości mogłoby w szczególnych sytuacjach uzasadniać uznanie tego rodzaju informacji za informację przetworzoną” (wyrok NSA z dnia 5.03.2015 r., sygn.  I OSK 863/14) – w tej sprawie NSA nie uznał argumentacji Ministra co do charakteru żądanych informacji jako przetworzonych, niemniej w ocenie sytuacji dopuścił możliwość taką, o której czytamy w cytowanym fragmencie.
4. ,,W pewnych przypadkach suma informacji prostych posiadanych przez adresata wniosku może przekształcić się w informację przetworzoną, jeżeli uwzględnienie wniosku wymaga ich zgromadzenia poprzez przegląd materiałów źródłowych w których są zawarte, a ilość informacji prostych konieczna dla sporządzenia wykazu wskazanego we wniosku jest znaczna i angażuje po stronie wnioskodawcy środki i zasoby konieczne dla jego prawidłowego funkcjonowania” – wyrok NSA z dnia 6.10.2011 r. (sygn.  I OSK 1199/11) zob. również pozostałe wyroki NSA podnoszące podobną tezę : I  OSK 895/13, I OSK 1398/14, I OSK 1397/14, I OSK 1851/14, I OSK 1852/14, I OSK 33/15, I OSK 1261/15.

Samo zjawisko przetworzenia po raz kolejny budzi wątpliwości, wobec braku jakiejkolwiek prawnej definicji. Powyższe wyroki uważam za słuszne, niemniej jednak uważam, że przyjęcie założenia powyższego powinno mieć miejsce tylko i wyłącznie w szczególnie obszernych sprawach, które rzeczywiście prowadzić będą do sparaliżowania danej instytucji. Każda sprawa powinna być rozpatrywana indywidualnie, i trudno tu wskazać jakiż wzorzec rozwiązań.