Pisemne sprawdziany aplikantów w KRSSiP nie stanowią informacji publicznej – wyrok NSA.

NSA w wyroku z dnia 18.10.2018 r. (I OSK 424/17) oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA w Krakowie z 6.10.2016 r. (II SAB/Kr 135/16).

W sprawie mieliśmy do czynienia z bardzo ciekawym stanem faktycznym: 

Wnioskodawca ukończył aplikację ogólną w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Miał wątpliwości, co do rzetelności oceny sprawdzianów, dlatego wniósł pisemnie o udostępnienie mu prac sprawdzianowych pozostałych aplikantów wraz z arkuszami ocen – w stosunku do niektórych wskazanych w piśmie sprawdzianów. Odmówiono mu wglądu do arkuszy ocen prac pisemnych pozostałych aplikantów. W piśmie Dyrektor Szkoły wyraził stanowisko, że zarówno prace pisemne sporządzone przez aplikantów, jak również arkusze ocen tych prac opracowane przez komisje sprawdzianowe w ogóle nie dotyczą podmiotu publicznego, a odnoszą się wyłącznie do konkretnych osób fizycznych i dlatego nie stanowią informacji publicznej.


WSA w Krakowie w wyroku stwierdził m.in.: ,,aby zakwalifikować żądane w kontrolowanej sprawie dokumenty jako dotyczące sprawy publicznej, dokumenty musiałyby być wytworzone przez Dyrektora Krajowej Szkoły, Krajową Szkołę, lub odnosić się do tych podmiotów, ewentualnie dotyczyć osób pełniących funkcje publiczne, lub mających związek z pełnieniem tych funkcji.

W tym zakresie odrębnie potraktować i ocenić należy pisemne sprawdziany sporządzone przez aplikantów aplikacji ogólnej w trakcie IV rocznika aplikacji ogólnej, oraz arkusze ocen.

Nie było kwestionowane i z treści wniosku jak i stanowisk stron wynika, iż pisemne sprawdziany sporządzone przez aplikantów nie są to informacje wytworzone przez Krajową Szkołę, jej Dyrektora, bądź inny powiązany organ. Natomiast w zakresie arkuszy ocen, sporządzanych przez komisje sprawdzianowe standardy dotyczące arkuszy w celu zachowania transparentności i równości oceniania prac i stworzenia jednakowych reguł oceny w odniesieniu do wszystkich prac sporządzanych przez aplikantów, nie są regulowane ani w ustawie, ani w rozporządzeniu. Mają charakter oceny komisji sprawdzianowej, dokonanej z uwzględnieniem przyjętych zasad oceny sprawdzianów w trybie § 6 ust 2 rozporządzenia. Zgodnie z § 32 zarządzenia Dyrektora wydanego na podstawie art. 15 ust. 2 pkt 11 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, oceny sprawdzające Komisji mogą zostać ujawnione wyłącznie aplikantowi, który sporządził pracę pisemną. Nadto w myśl § 36 zarządzenia, od wystawionej przez Komisję oceny ze sprawdzianu odwołanie nie przysługuje. Odwołania nie przewiduje również ustawa ani rozporządzenie. Zatem żądane informacje – zarówno sprawdziany pisemne (prace) jak i arkusze ocen stanowią w ocenie Sądu jedynie indywidualny wytwór pracy osób fizycznych i zawierają informacje o wynikach tej pracy, wskazując na poziom wiedzy tych osób i informacje o ich zdolnościach, kompetencjach i nabytych umiejętnościach w toku aplikacji. Nie można przy tym również przyjąć, że odpowiedzi na pytania egzaminacyjne udzielone przez poszczególnych aplikantów stanowią informację o poziomie nauczania w szkole finansowanej ze środków publicznych i poprzez kryterium majątkowe powiązać, że dotyczą sprawy publicznej. Nie dotyczą one bezpośrednio informacji o wysokości i sposobie wydatkowania środków publicznych, lecz co najwyżej odnoszących się do wiedzy i pracowitości aplikantów. Nie są one także w ocenie Sądu dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 6 ust. 2 lub ocenami dokonanymi przez organ władzy publicznej w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. c u.d.i.p. Ocena odpowiedzi na pytania egzaminacyjne nie jest oświadczeniem wiedzy lub woli egzaminatora (ze względu na niesprawozdawczy charakter tych ocen i ich odniesienie do wiedzy osób trzecich), nie jest także oceną dokonywaną przez organ władzy publicznej (ze względów podmiotowych). W tej sytuacji brak jest podstaw do zaliczenia każdej z żądanych informacji do kategorii informacji dotyczących spraw publicznych, tym samym informacji publicznej, także w oparciu o konstytucyjnej zasady określonej w art. 61 Konstytucji RP, albowiem dokumenty te nie zostały wytworzone przez Dyrektora Krajowej Szkoły, ani Krajową Szkołę, nie odnoszą się też do tych podmiotów. Nie dotyczą również osób pełniących funkcje publiczne, ani osób mających związek z pełnieniem tych funkcji. Stanowią zaś indywidualny wytwór pracy osób fizycznych i zawierają informacje o wynikach tej pracy i wskazują na poziom wiedzy tych osób i informacje o ich zdolnościach, kompetencjach i nabytych umiejętnościach w toku aplikacji. Gdy sprawa nie ma charakteru informacji publicznej, wystarczało zatem zawiadomienie o tym wnioskodawcy zwykłym pismem informującym, co nastąpiło w niniejszej sprawie. W świetle bowiem art. 13, 14 i 16 u.d.i.p. jedynie dokumenty stanowiące informację publiczną objęte wnioskiem o udostępnienie informacji winny zostać udostępnione w formie czynności materialno – technicznej w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, bądź winno się wydać decyzję o odmowie udostępniania takich informacji w formie decyzji administracyjnej.”.


NSA w wyroku z dnia 18.10.2018 r. (I OSK 424/17):

,,Prawo do informacji publicznej to prawo do informacji o działalności podmiotów publicznych, tj. o takiej aktywności tych podmiotów, która ukierunkowana jest na wypełnianie określonych zadań publicznych i realizowanie określonych interesów i celów publicznych, co nie jest tożsame z każdym przejawem aktywności tych organów, w tym aktywnością związaną z wewnętrzną organizacją funkcjonowania tych podmiotówPrawo dostępu do informacji, o jakim mowa w art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji nie ma charakteru prawa wolnościowego, a stanowi polityczne prawo o treści pozytywnej określonej przez prawodawcę (zob. M. Florczak-Wątor: Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014, s. 24-27 i przytaczana tam literatura). Konsekwencją tego, że prawo do informacji publicznej zostało ukształtowane jako “prawo” właśnie, a nie jako “wolność”, jest m.in. dopuszczalność ścisłej wykładni przepisów odnoszących się do jego realizacji, mniej restryktywnej wobec ograniczeń, niż gdybyśmy mieli do czynienia z obywatelską wolnością (por. L. Garlicki (red.): Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, tom. IV Warszawa 2005, art. 61) (…).

W piśmiennictwie zwraca się uwagę, że u.d.i.p. “daje prawo do uzyskania informacji o sprawach publicznych, nie przyznaje jednak uprawnienia do otrzymania każdej informacji będącej w posiadaniu adresata wniosku. (…) Nie wszystkie działania podmiotów wymienionych w art. 61 ust. 1 Konstytucji RP będą związane z powstaniem informacji publicznej. Jeżeli informacja dotyczy sfery prywatnej, niezwiązanej z działalnością państwa, nie podlega udostępnieniu, nawet jeżeli znajduje się w aktach sprawy prowadzonej przez organ. Konsekwencją przyjęcia takiego poglądu jest też uznanie, że część dokumentów służących jedynie potrzebom podmiotu zobowiązanego, pomimo że związana jest z jego działalnością, nie jest informacją publiczną i nie podlega ujawnieniu (dokumenty wewnętrzne)” (zob. I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2016, komentarz do art. 1, teza 2, teza 4).(…)

Cechą dokumentów wewnętrznych jest bowiem to, że zostają wytworzone tylko na potrzeby podmiotu, który je wytworzył, i nie przedstawiają jego stanowiska na zewnątrz, nie zostają bezpośrednio wykorzystane w szeroko rozumianym procesie decyzyjnym (por. P. Szustakiewicz, Problemy dostępu do informacji publicznej na tle orzecznictwa sądów administracyjnych, Samorząd Terytorialny z 2015 r., nr 4, s. 62). Dokumenty wewnętrzne służą niewątpliwie realizacji zadania publicznego, ale nie przesądzają o kierunkach działania organu. Dokumenty takie służą wymianie informacji, zgromadzeniu niezbędnych materiałów, uzgadnianiu poglądów i stanowisk. Trafnie zatem Sąd I instancji przyjął, że wniosek nie dotyczy informacji o charakterze publicznym.

Skład orzekający podziela stanowisko, że decyzja aplikanta o udziale w egzaminie ma charakter decyzji prywatnej, a wyniki egzaminu dotyczące takiej osoby odnoszą się do jej sfery prywatnej, a nie uprawnień zawodowych, a więc pomimo tego, że uzasadnienie ocen jest dokumentem wytworzonym przez poszczególnych członków komisji egzaminacyjnej, to nie można przyjąć że jest to informacja publiczna. Uzasadnienie ocen cząstkowych nie dotyczy bowiem komisji, ale sfery prywatnej osoby zdającej egzamin”. /zob. wyroki NSA o sygnaturach I OSK 438/16 i I OSK 424/17 -dodał dr PIotr Sitniewski/

,,Analogicznie należy przyjąć, że zanonimizowane prace innych aplikantów wraz z arkuszami ocen w odniesieniu do niektórych sprawdzianów nie stanowią informacji publicznej. Pomimo szerokiego rozumienia pojęcia informacji publicznej należy podkreślić, że u.d.i.p. nie może być i nie jest środkiem do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie każdej informacji. Oznacza to, że zakres przedmiotowy ustawy wytycza i obejmuje dostęp do informacji publicznej, a nie dostęp do wszystkich informacji”.