(nie)jawność aktów notarialnych.

WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 28.9.2018 r.(II SAB/Ol 71/18) kontrolował proces realizacji prawa do informacji w ramach którego wnioskodawca zwrócił się do burmistrza o udzielenie informacji na temat:

,,Czy działki nr “[…]” są lub były działkami gminnymi, ewentualnie kiedy, w jakim trybie oraz za jaką kwotę zostały zbyte. Wniosła o doręczenie umowy ewentualnego zbycia działek”.


W odpowiedzi z dnia 4 lipca 2018 r. pracownik organu poinformował skarżącą na wskazany adres e-mail, że działka gruntu nr “[…]” o pow. 2525 m2, położona w P. była własnością Miasta i Gminy i została sprzedana w dniu 30 września 2015 r. w drodze przetargu za cenę 165.681 zł spółce z o.o. Wskazano, że umowa zbycia nie zostanie udostępniona, bo skarżąca nie jest stroną tej umowy. Natomiast co do działki gruntu nr “[…]”, pracownik organu podał, że jest ona własnością Miasta i Gminy. Odrębnym e-mailem z dnia 13 lipca 2018 r. pełnomocnik organu wyjaśnił, że zgodnie z art. 110 ustawy z dnia 11 grudnia 2017 r. Prawo o notariacie (Dz. U. z 2017 r. poz. 2291) wypisy aktów notarialnych wydaje się stronom aktu lub osobom, dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wypisu, a także ich następcom prawnym. Za zgodą stron wypis aktu może być wydany innym osobom. W związku z tym akty notarialne nie podlegają udostępnianiu w trybie dostępu do informacji publicznej pomimo, że zawierają w swej treści informacje publiczne, z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.


WSA w wyroku z dnia 28.9.2018 r.(II SAB/Ol 71/18) stwierdził:

,,Organ prawidłowo poprzestał na poinformowaniu skarżącej, że nie może udostępnić jej skanu aktu notarialnego w związku z art. 110 § 1 i § 2 ustawy Prawo o notariacie. Zgodnie z tymi przepisami akty notarialne wydaje się stronom aktu lub osobom, dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wypisu, a także ich następcom prawnym. Wypis aktu notarialnego może być wydany także innym osobom, ale tylko za zgodą stron lub na podstawie prawomocnego postanowienia sądu okręgowego. Przepisy te wyraźnie ograniczają dostęp do aktu notarialnego, wskazując konkretne przypadki jego udostępnienia. W wyroku z dnia 24 maja 2018 r., sygn. akt I OSK 2700/17 (publ. na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl) NSA przekonująco argumentował, że przy przyjęciu, iż dostęp taki mógłby uzyskać każdy w oparciu o przepisy udip, istnienie normy art. 110 § 1 i § 2 ustawy Prawo o notariacie nie miałoby sensu, a sytuacja osób mających interes prawny w zakresie dostępu do aktu notarialnego byłaby gorsza niż każdej z osób ubiegających się o udostępnienie w oparciu o przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej. NSA dostrzegł, że dostęp do aktów notarialnych został ograniczony do wybranego kręgu podmiotów nie tylko w ustawie Prawo o notariacie, ale również w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2017 r., poz. 1007) i ustawie z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2101). Akty notarialne są bowiem częścią akt, będących podstawą wpisu w księdze wieczystej, czy operacie ewidencyjnym. Wpisy te są jawne. Zgodnie z art. 361 ust. 3 ustawy o księgach wieczystych, każdy może przeglądać księgi wieczyste w obecności pracownika sądu. Jednak odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje się na żądanie osób mających interes prawny lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej albo jednostki samorządu terytorialnego (art. 361 ust. 4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Natomiast art. 24 ust. 5 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne stanowi, że starosta udostępnia dane ewidencji gruntów i budynków zawierające dane podmiotów, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1, oraz wydaje wypisy z operatu ewidencyjnego, zawierające takie dane, na żądanie:

1) właścicieli oraz osób i jednostek organizacyjnych władających gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub wypis;

2) organów administracji publicznej albo podmiotów niebędących organami administracji publicznej, realizujących, na skutek powierzenia lub zlecenia przez organ administracji publicznej, zadania publiczne związane z gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub wypis; 2a) operatorów sieci w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1537, 1920 i 2003 oraz z 2017 r. poz. 1529 i 1566);

3) innych podmiotów niż wymienione w pkt 1-2a, które mają interes prawny w tym zakresie.

Należy w związku z tym uznać, że akt notarialny jest chroniony w systemie prawa w sposób komplementarny i nie może być ujawniony w drodze dostępu do informacji publicznej, z uwagi na treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p. (por. też wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2015 r., sygn. akt I OSK 1373/14, publ. na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl).”.


komentarz dr Piotr Sitniewski.

Sprawa wydaje się oczywista, pisaliśmy o tym na portalu JAWNOSC.PL  juz kilkukrotnie:

  1. JAwność aktu notarialnego – nie w trybie UDIP link
  2. JAwność operatu szacunkowego – działa tu bardzo podobny mechanizm : link 
  3. Dostęp do zasobu geodezyjnego 0 podobny mechanizm : link