Czytając poniższy wyrok NSA przychodzi na myśl cytat z Krasickiego Monachomachii: 

,,Nie wszystko złoto, co się świeci z góry, (…)

Zewnętrzna postać nie czyni natury (…) “. 

Ale do rzeczy: 

NSA w wyroku z dnia 16.1.2018 r. (I OSK 784/16) oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA we Wrocławiu z 9.12.2015 r. (IV SAB/Wr 266/15) .

W sprawie wnioskodawca zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego o udostępnienie : 

1. udostępnienia skanów wyroków i postanowień wydanych w latach 2012, 2013, 2014, 2015 w związku z postępowaniami, które zostały wszczęte przed nowelizacją ustawy o dostępie do informacji publicznej wprowadzoną ustawą o zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz niektórych innych ustaw z dnia 16 września 2011 r. (Dz.U. Nr 204, poz. 1195), dotyczących przesłanek odmowy udostępnienia informacji publicznej w uchylonym w/w zmianami art. 22 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
2. udostępnienia skanów wyroków i postanowień wydanych w latach 2012, 2013, 2014, 2015 w związku z postępowaniami dotyczącymi postępowań z powództwa o zapłatę, której podstawą do wyliczenia stanowi art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej,
3. udostępnienia skanów wyroków i postanowień wydanych w latach 2012, 2013, 2014, 2015 w związku postępowaniami dotyczącymi przestępstwa wskazanego w art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W imieniu Sądu wniskodawca otrzymał odpowiedż, iż wnioskowane dokumenty nie mieszczą się w ramach informacji publicznej“. 

WSA we Wrocławiu w wyroku z 9.12.2015 r. (IV SAB/Wr 266/15) orzekł m.in.:

,,(…) w orzecznictwie dominuje pogląd, w myśl którego orzeczenie sądu stanowi zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy informację o sprawach publicznych, oraz stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy będąc rodzajem informacji dotyczącej treści i postaci dokumentu urzędowego podlega udostępnieniu w trybie i na zasadach w niej określonych (por. np. wyrok NSA z 8.2.2011 r., I OSK 1938/11). Należy zauważyć, że na mocy art. 13 ustawy z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U. poz. 1662) do art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a/ u.d.i.p. dodano tiret trzecie, w którym jako dokumenty urzędowe podlegające udostępnieniu w drodze przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej wymieniono treść orzeczeń sądów powszechnych, SN, sądów administracyjnych, sądów wojskowych, T.K. i T.S. Zdaniem Sądu zmiana ta nie skutkuje jednak tym, że od dnia jej wejścia w życie udostępnieniu podlegają wszystkie orzeczenia sądów i trybunałów bez względu na ich treść. Przeciwnie, dokumenty urzędowe, w tym orzeczenia sądowe, podlegają obowiązkowi udostępnienia jako informacje publiczne tylko w takim zakresie, w jakim zawierają one dane publiczne. Zakres udostępnienia dokumentu urzędowego, w szczególności wyroku sądu, uzależniony jest więc od tego, w jakiej części dokument ten obrazuje dane publiczne.”. 

Od wyroku WSA została złożona kasacja do NSA , oddalona wyrokiem NSA z 16.1.2018 r. (I OSK 784/16) W wyroku NSA z dnia 16.1.2018 r. (I OSK 784/16) czytamy m.in.: 

1. ,,ugruntowane stanowisko sądów administracyjnych wypracowane na tle analizy art. 1 ust. 1, jak i precyzującego go art. 6 ust. 1 i 2 w związku z art. 4 u.d.i.p., przyjmuje, że informacją taką jest każda informacja wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Status informacji publicznej uzyskuje przy tym taka informacja, która związana jest z funkcjonowaniem wspólnoty publicznoprawnej (państwa). Nie budzi przy tym wątpliwości, że wyroki sądowe są jawne i wraz z uzasadnieniami (jako integralną ich częścią) stanowią informację publiczną”.
2. ,,Status informacji publicznej uzyskuje przy tym taka informacja, która związana jest z funkcjonowaniem wspólnoty publicznoprawnej (państwa). Nie budzi przy tym wątpliwości, że wyroki sądowe są jawne i wraz z uzasadnieniami (jako integralną ich częścią) stanowią informację publiczną“

Komentarz dr Piotr Sitniewski: Udostępnianie wyroków sądowych w trybie UDIP może rodzić wiele wątpliwości, ze względu na różnorodność stanów faktycznych będących przyczyną zawiśnięcia sprawy przed sądem, a tym samym różnorodnością trybów sądowych. Z  całą pewnością udostępnianie wyroków w trybie UDIP rządzi się kilkoma fundamentalnymi zasadami: 

ZASADA 1 – status informacji publicznej nie oznacza, że jest ona jawna. 

ZASADA 2 – Każdy wyrok jest dokumentem urzędowym = informacją publiczną, ale nie każdy w całej swej treści dotyczy spraw publicznych. 

ZASADA 3 – istnieją rodzaje wyroków, których ogólna jawność  z mocy przepisów szczególnych jest ograniczona (np. wyroki w/s rozwodów) lub wręcz wyłączona (ochrona informacji niejawnych). 

ZASADA 4 – czym innym jest informacja publiczna, a czym innym informacja wraz nośnikiem. 

Czym innym jest wnioskować w trybie UDIP o n.p. skany ostatnich 10 wyroków w których Sąd zastosował nowy instrument prawny obowiązujący w przepisach, a czym innym zapytać w trybie UDIP: jaka jest najczęstrza stosowana przyczyna stosowania tego nowego prawnego instrumentu. Można bowiem pytać o zjawiska bez wnoszenia o nośniki, a można też wnosić o nośniki określonych informacji publicznych.

ZASADA 5 – każdy wyrok może być poddany anonimizacji jeżeli wnioskodawca nie jest stroną danego postępowania, pod warunkiem, że okoliczności sprawy gwwarantują, że anonimizacja będzie skuteczna.

Anonimizacja nie może być fikcyjna, musi prowadzić do pozbawienia możliwości przypisania danego wyroku konkretnym osobom.

ZASADA 6 – trzeba wyraźnie odróżniać od siebie prawo do treści wyroku realizowane przez strony postępowania, od realizacji prawa do informacji w trybie UDIP, które odnosi się tylko wobec spraw publicznych.