Jawność listu gończego – jak rozumieć art. 1 ust. 2 udip?

Przypomnę, że zgodnie z treścią art. 1 ust. 2 udip ,,Przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi (…)”.


W sprawie wnioskodawca  zwrócił się do Prokuratury Generalnej w Warszawie, Prokuratury Apelacyjnej w W. i do Prokuratora Okręgowego dla W. – P. o udostępnienie listu gończego, dotyczącego W. B., oraz o podanie daty, w której właściwy Prokurator zwrócił się w trybie pomocy prawnej do właściwych organów Kanady o jego ekstradycję, jak również udostępnienie kopii tego dokumentu. Pismo powyższe, zostało przekazane do Prokuratury Apelacyjnej w K.


 

Na samym początku należy wskazać, że fundamentalne dla właściwego zrozumienia art. 11 ust 2 ma treść uchwały 7 sędziów NSA z dnia 9.12.2013 (I OPS 7/13).


 

NSA w wyroku z dnia 25.5.2017 r., (I OSK 1399/15) poczynił ważne i ciekawe rozważania odnośnie zakresu zastosowania zasady wynikającej z treści art. 1 ust. 2. W wyroku NSA czytamy m.in.: ,,istota rozstrzygnięcia niniejszej sprawy tkwi w odpowiedzi na pytanie, w jakim trybie następuje udostępnienie tych informacji, w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, czy w trybie przepisów Kodeksu postępowania karnego. Rozstrzygnięcie tej kwestii wymaga przede wszystkim dokonania wykładni art. 1 ust. 2 u.d.i.p. Z przepisu tego wynika bowiem, że przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Oznacza to, że przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej nie stosuje się, gdy są one nie do pogodzenia z przepisami ustaw szczególnych, które w sposób odmienny regulują zasady i tryb dostępu do informacji publicznej. Inaczej mówiąc, stosowanie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej jest niedopuszczalne wówczas, gdy żądane informację mające charakter informacji publicznych mogą być udostępnione w innym trybie. Przepisami takimi są np. art. 73-74 K.p.a., art. 156 i 321 Kodeksu postępowania karnego, art. 525 Kodeksu postępowania cywilnego, czy też art. 12a § 2 P.p.s.a. Przepisy art. 156 § 5 i 5a K.p.k. odnoszą się do postępowania przygotowawczego. W odniesieniu do tych dokumentów, które są informacją publiczną i znajdują się w aktach sądowych spraw karnych i aktach trwającego postępowania przygotowawczego, są przepisami szczególnymi, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, w stosunku do wszystkich, a nie tylko wobec stron postępowania, i nie ma do nich zastosowania ustawa o dostępie do informacji publicznej (tak też NSA w uzasadnieniu uchwały z dnia 9 grudnia 2013 r. sygn. akt I OPS 7/13). Z treści art. 156 § 5 K.p.k. (w brzmieniu na dzień wydania zaskarżonego wyroku) wynika, że “Jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa, w toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta, umożliwia sporządzanie odpisów lub kopii oraz wydaje odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kopie; prawo to przysługuje stronom także po zakończeniu postępowania przygotowawczego. W przedmiocie udostępnienia akt, sporządzenia odpisów lub kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisów lub kopii prowadzący postępowanie przygotowawcze wydaje zarządzenie. Za zgodą prokuratora akta w toku postępowania przygotowawczego mogą być w wyjątkowych wypadkach udostępnione innym osobom”. Oznacza to, że przepisy Kodeksu postępowania karnego, które w sposób pełny regulują kwestie dostępu do akt w trakcie trwającego postępowania przygotowawczego, wyłączają w tym zakresie stosowanie trybu i formy z ustawy o dostępie do informacji publicznej. Słusznie zatem przyjął Sąd pierwszej instancji, że k.p.k. reguluje odmienne zasady i tryb dostępu do informacji znajdujących się w aktach postępowania przygotowawczego niż przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej. W uregulowaniu kodeksowym zauważalna jest przede wszystkim inna sytuacja stron postępowania przygotowawczego a inna podmiotów takimi stronami niebędącymi. Zatem przyjęcie, że strona postępowania karnego, której żywotnych interesów dotyczy sprawa, uzyskuje dostęp do akt na innych zasadach, bardziej sformalizowanych niż inne osoby działające w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, byłoby naruszeniem zasady równości zapisanej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Z powyższych względów NSA podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, że wykładnia przepisu art. 1 ust. 2 u.d.i.p. i art. 156 § 5 k.p.k. wskazuje na to, że informacje publiczne żądane przez skarżącego od Prokuratora Apelacyjnego (obecnie Regionalnego) w K. udostępniane są na zasadach i w trybie określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego, mających pierwszeństwo jako przepisy ustawy szczególnej. W rezultacie wniosek skarżącego o udostępnienie informacji publicznych z akt postępowania przygotowawczego nie mógł być uznany za wniosek w rozumieniu art. 10 ust. 1 i 2 u.d.i.p. A skoro tak, to nie jest trafny zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 i 2 u.d.i.p.”.