WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25.1.2019 r., (II SA/WA 1147/18 – wyrok prawmocny) kontrolowął proces realizacji prawa do informacji, w ramach którego do Mnistra Zdrowia zwrócił się wnioskodawca z wnioskiem o udostępnienie:

,,danych źródłowych, przyjętych założeń z uzasadnieniem i przeprowadzonych obliczeń, które doprowadziły do oszacowania, że “bez RSS [instrumentów dzielenia ryzyka] można by się spodziewać przeciętnie wzrostu o 43 proc. cen leków w zakresie samych programów […]” wskazując, iż takie stwierdzenie zostało podane do wiadomości publicznej w portalu “Polityka Zdrowotna” z datą publikacji […] stycznia 2018 r., jako odpowiedź Ministerstwa Zdrowia na pytania portalu”.

DECYZJA MINISTRA ZDROWIA

,,odmówił  udostępnienia wnioskowanej informacji publicznej. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż w celu dokonania oszacowania o którym mowa we wniosku o dostęp do informacji publicznej, Ministerstwo Zdrowia otrzymało od Narodowego Funduszu Zdrowia zestawienie leków objętych refundacją wraz ze wskazaniem urzędowych cen zbytu i cen maksymalnych, wynikających z zawartych instrumentów dzielenia ryzyka. Minister Zdrowia stwierdził, iż po dokonaniu analizy żądanych we wniosku z dnia […] marca 2018 r. dokumentów doszedł do przekonania, iż dane w nich zawarte, tj. instrumenty dzielenia ryzyka, czyli porozumienia, które Minister Zdrowia zawarł z wnioskodawcami, o których mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1844 z późn. zm.), stanowią tajemnicę przedsiębiorcy.

Przytaczając treść art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, organ podniósł, iż wyjaśnienia użytego tam terminu “tajemnica przedsiębiorcy” należy szukać w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2018 r. poz. 419), zgodnie z którą przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności (art. 11 ust. 4). Odwołując się do powyższej definicji organ podkreślił, że instrumenty dzielenia ryzyka, ustalenia pomiędzy Wnioskodawcami a Ministrem Zdrowia dotyczące ofert cenowych, stanowią dane tworzące politykę ekonomiczną, a w szczególności również element strategii sprzedażowej, mają charakter tajemnicy przedsiębiorstwa. Informacje te nie są ujawniane do publicznej wiadomości, posiadają wartość gospodarczą dla firmy, jak też podjęto działania celem zachowania ich w poufności (zastrzeżenia w zapisach instrumentów dzielenia ryzyka).”.

WYROK WSA W WARSZAWIE

WSA stwierdził, m.in.: 

1. ,,skarga zasługuje uwzględnienie, lecz z innych względów niż podniesione w skardze”
2. ,,Postępowanie w sprawie udostępnienia informacji publicznej jest postępowaniem odformalizowanym i uproszczonym, w którym przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego znajdują zastosowanie dopiero na etapie wydania decyzji w trybie art. 16 u.d.i.p. Artykuł 10 ustawy nie określa żadnej formy ani też ram wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Nie oznacza to jednak, że do postępowania dotyczącego informacji publicznej nie stosuje się pewnych ogólnych zasad odnoszących się do postępowań administracyjnych. Mają one charakter uniwersalny i należy je odnosić do każdego działania władzy publicznej. Pozwalają adresatowi wniosku na jego zgodne z prawem rozpoznanie, zapewniają ponadto należytą ochronę praw przysługujących wnioskodawcy. Podmiot do którego wniosek został skierowany nie jest upoważniony do jego modyfikacji, powinien zatem móc prawidłowo rozpoznać intencje strony. Wniosek musi, wobec tego, spełniać choćby minimalne wymogi formalne pozwalające na określenie przedmiotu i zakresu żądania, co pozwala na jego prawidłowe odczytanie i załatwienie”. 
3. ,,Minimalne wymogi odnośnie takiego wniosku muszą zatem obejmować jasne sformułowanie, z którego wynika, co jest przedmiotem żądania udostępnienia informacji publicznej, niezbędne jest bowiem wykazanie, że żądana informacja ma charakter informacji publicznej. Dlatego nie można uznać, że prawidłowy jest wniosek o udostępnienie informacji publicznej, jeżeli wnioskodawca nie wskazuje konkretnie określonej informacji, lecz czyni to bardzo ogólnie“.
4. ,,W ocenie Sądu z wniosku[…] o udostępnienie informacji publicznej skierowanego do Ministerstwa Zdrowia nie wynikało w sposób jednoznaczny, co jest przedmiotem żądania wnioskodawcy […]. Z decyzji nie wynika jednak jakich konkretnie dokumentów, czy informacji Minister Zdrowia odmówił udostępnienia w ramach realizacji tego wniosku”.
5. ,,NSA w wyroku z dnia 5 kwietnia 2013 r. sygn. akt I OSK 191/13 (publ. CBOSA) wskazał natomiast, iż kontrola sądowa podejmowanych działań w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej, z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy, musi być pełna, a zatem musi być prowadzona na podstawie dokumentów źródłowych. Sąd musi zatem mieć możliwość zapoznania się z dokumentami, których udostępnienia odmówiono z powołaniem się na tajemnicę przedsiębiorcy. W okolicznościach niniejszej sprawy, analiza treści wniosku Fundacji oraz wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, nie dają możliwości dokonania przez Sąd oceny, czy zaistniały przesłanki do wydania decyzji odmownej. Wobec tego uznać należy, iż doszło do naruszenia prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 2 u.d.i.p. w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji nie spełnia zaś wymogów określonych w art. 107 § 3 K.p.a. w zw. z art. 16 ust. 1 u.d.i.p.