NSA w wyroku z dnia 28.3.2019 r. (I OSK 1302/17) oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA w Gliwicach z dnia 21.11.2016 r. (IV SA/Gl 455/16).

W sprawie Wnioskodawca wystąpił do Wójta Gminy Ś. z żądaniem udostępnienia informacji publicznej obejmującej wszystkie zakupy, które dokonał Wójt Gminy Ś. (Urząd Gminy) w latach 2010 – 2015. Przedmiotem wniosku objęte zostały wszystkie zakupy nie uwidocznione w Biuletynie Informacji Publicznej. Wniosek dotyczy takich danych jak: co było przedmiotem zakupu, od kogo został zakupiony towar bądź usługi, jaka była cena towaru lub usług, kto podejmował decyzję o zakupie.

Pismem z dnia 4 stycznia 2016 r. Wójt Gminy Ś. zwrócił się do wnioskodawcy o doprecyzowanie złożonego wniosku o udostępnienie informacji publicznej. We wskazanym dniu wnioskodawca udzielił odpowiedzi i uzupełnił zgłoszony wniosek, iż interesują go wszystkie zakupy do 500 zł i powyżej tej kwoty.

Wójt Gminy Ś. pismem z dnia 7 stycznia 2016 r. poinformował wnioskodawcę, że w związku z udostępnieniem informacji publicznej objętej wnioskiem z dnia 25 grudnia 2015 r. pobrana zostanie opłata w wysokości 9 114 zł. W piśmie tym wskazano sposób wyliczenia przedmiotowej kwoty, na którą złożyła się ilość niezbędnej pracy, która winna zostać wykonana w celu udostępnienia żądanej informacji jak również wskazano koszt jednej godziny pracy pracownika pracującego w nadgodzinach. We wskazanym piśmie wnioskodawca został pouczony o treści art. 15 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nadto zamieszczono informację, że z uwagi na obszerność żądania informacja ta będzie mogła być udostępniona w ciągu dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku.

NSA w wyroku z dnia 28.3.2019 r. (I OSK 1302/17)orzekł m.in.:

,,(…) zgodnie z art. 15 ust. 1 u.d.i.p., jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, o którym mowa w art. 10 ust. 1, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Przepis ten wyznacza granice dopuszczalnego wyjątku od ustanowionej w art. 7 ust. 2 u.d.i.p. zasady bezpłatności dostępu do informacji publicznej. Przepis ten daje możliwość pobrania od wnioskodawcy opłaty w sytuacji, gdy spełnione są dwie przesłanki: po pierwsze, wnioskodawca określi sposób przekazania informacji; po drugie, dodatkowe koszty są związane ze sposobem udostępnienia informacji. (…).

Rozpoznając zgłoszony w niniejszej sprawie wniosek o udostępnienie informacji publicznej, organ w powiadomieniu z dnia 7 stycznia 2016 r. sprecyzował koszty, jakie musiał ponieść w związku z udostępnieniem żądanej informacji. Koszty te ustalił na kwotę 9.114 zł. Trafnie podniesiono w odpowiedzi na skargę, że żaden przepis nie sprzeciwia się uprawnieniu odzyskania kosztu pracy związanej z udostępnieniem informacji, jeżeli wykazane zostanie, że ów koszt przekracza normalne działanie pracownika w ramach wykonywania swoich obowiązków. Kosztem dodatkowym jest zatem wydatek rzeczywiście poniesiony ponad koszt funkcjonowania urzędu związany z realizacją wskazanego we wniosku sposobu udostępnienia informacji publicznej. Wskazane ww. piśmie z dnia 7 stycznia 2016 r. koszty osobowe zostały uzasadnione koniecznością wykonania pracy w godzinach nadliczbowych przez pracowników Urzędu Gminy czynności, związanych ze sporządzeniem skanów żądanych dokumentów. W piśmie tym organ wykazał, że czynności te, z uwagi na format dokumentów oraz ich ilość, były czasochłonne i pracochłonne.

Z prawidłowych i niekwestionowanych okoliczności niniejszej sprawy wynika, że wnioskodawca skorzystał, z możliwości zmodyfikowania kosztów i w odpowiedzi na pismo Wójta Gminy […] zmodyfikował swój wniosek ograniczając go do jednego roku. W ten sposób wyraził on wolę, że nadal chce otrzymać informacje, posiada świadomość, że będzie ona odpłatna i godzi się na poniesienie kosztów wedle wyliczeń wskazanych ww. piśmie organu z dnia 7 stycznia 2016 r. Stąd należy uznać, że Wójt Gminy […] nie musiał ponownie wzywać skarżącego, aby wyraził ponownie wolę co do ponoszenia kosztów.

Warto w tym miejscu zacytować również wyrok WSA w Gliwicach podtrzymany omawianym wyrokiem NSA: 

,,czy organ administracji uprawniony był do wystawienia w dniu […]r. noty obciążeniowej. Odpowiedź na tak postawione pytanie wymaga odwołania się do postanowień art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Jak wynika z treści tego przepisu, jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Podmiot ten w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, powiadomi wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek. Analiza akt sprawy, która została powyżej przedstawiona pozwala stwierdzić, że organ administracji pismem z dnia 7 stycznia 2016 r. poinformował skarżącego o kosztach udostępnienia informacji publicznej w zakresie i formie przez niego żądanej. W następstwie tej informacji skarżący zmodyfikował zakres swojego wniosku i ograniczył się tylko do jednego roku – 2015, zatem stosownie do przywołanego art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej organ administracji obowiązany był do uruchomienia działań związanych z udostępnieniem żądanej informacji.(…).

Modyfikacja złożonego wniosku co do zakresu i sposobu nie uzasadnia podejmowania przez podmiot udostępniający informację publiczną ponownego uruchamiania instytucji przewidzianej przywoływanym art. 15 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Stanowisko takie znajduje uzasadnienie w szczególności wówczas, gdy podmiot taki przedstawi w sposób czytelny i jasny zasady na jakich ustali pierwotną opłatę. W rozpoznawanej sprawie podmiot udostępniający informację publiczną w piśmie z dnia 7 stycznia 2016 r. w sposób czytelny i precyzyjny przedstawił mechanizm związany z udostępnieniem żądanej informacji publicznej. Tym samym skarżący modyfikując swój wniosek w dniu 20 stycznie 2016 r. znał doskonale zasady na jakich organ będzie ustalał odpłatność za udostępnienie żądanej informacji publicznej. W konkluzji przyjdzie stwierdzić, że z treści art. 15 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wynika obowiązek ponownego wzywania wnioskodawcy o ustosunkowanie się co do kosztów udostępnienia informacji publicznej.(…).

ustawa przewiduje bezpłatność w dostępie do informacji publicznej, jednakże wskazana bezpłatność nie jest bezwzględna, gdyż w ściśle określonych sytuacjach podmiot udostępniający będzie uprawniony do ustalenia opłaty za udostępnienie informacji publicznej, a przykładem tego jest treść przywoływanego już art. 15 tej ustawy. Odrębną kwestią jest natomiast to jakie koszty związane z udostępnieniem informacji publicznej mogą być ujęte przy ich ustalaniu. W orzecznictwie sądów administracyjnych akcentuje się, iż nie można założyć, że – niezależnie od okoliczności konkretnych przypadków – niektóre rodzaje ponoszonych wydatków w ogóle i nigdy naliczane być nie mogą. I tak żaden przepis nie sprzeciwia się uprawnieniu odzyskania kosztu pracy związanej z udostępnieniem informacji, pod warunkiem jednak, że zostanie wykazane, iż ów koszt przekracza normalny koszt funkcjonowania bazy technicznej i zasobów ludzkich (pracowniczych) organu (zob. wyrok WSA w Opolu z 27 października 2015 r. sygn. akt II SA/Op 433/15 Lex 1932786). Zatem wbrew twierdzeniom skarżącego obowiązujące unormowania prawne nie wprowadzają w tym zakresie zakazu uwzględniania kosztów osobowych związanych z udostępnieniem informacji publicznej. W tym zakresie każdą sytuację widzieć należy w sposób indywidualny i odnosić ją do charakteru podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej jak również zakresu i formy jej udostępnienia.”.