NSA w wyroku z dnia 16.11.2018 r. (I OSK 2812/16) oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA w W-wie z 12.8.2016 r. (II SA/Wa 61/16) , w którym WSA stwierdził  m.in., żę:

,,Nie można też przyznać racji skarżącemu kasacyjnie w kwestii tego, że Prawo prasowe nie może mieć zastosowania do organów władzy publicznej”. 

STAN FAKTYCZNY  STAN FAKTYCZNY  STAN FAKTYCZNY  STAN FAKTYCZNY 

Wnioskodawca wniósł o udostępnienie przez wójta informacji publicznej dotyczącej:

1) imion i nazwisk lub nazwisk autora lub autorów tekstów publikowanych w wydawanej przez Urząd Gminy w […] gazecie zatytułowanej “[…]” pod pseudonimem […];

2) podania zatrudnienia tychże osób w Urzędzie Gminy […] lub podległych jednostkach samorządowych (czy są zatrudnione, a jeśli tak, to na jakiej podstawie);

3) podania wysokości wynagrodzenia ww. osób za artykuły publikowane w “[…]” (czy dostają wynagrodzenie za artykuły, a jeśli tak, to w jakiej wysokości);

4) w przypadku zatrudniania ww. osób, udostępnienia kserokopii rzeczonych umów.

Wójt odmówił w drodze decyzji, którą podtrzymało SKO. 

WYROK NSA    WYROK NSA    WYROK NSA    WYROK NSA    WYROK NSA

NSA w wyroku z dnia 16.11.2018 r. (I OSK 2812/16) orzekł m.in.:

1. ,,(…) prawo dostępu do informacji publicznej jest prawem podmiotowym znajdującym podstawę w Konstytucji (art. 61 ust. 1 i 2), a podstawy i kryteria ograniczenia tego prawa wynikają zarówno z ogólnej regulacji art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, jak i z regulacji dotyczącej już wprost prawa dostępu do informacji publicznej, tj. z art. 61 ust. 3 Konstytucji RP. W myśl art. 31 ust. 3 Konstytucji ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Zgodnie zaś z art. 61 ust. 3 Konstytucji ograniczenie prawa do uzyskiwania informacji publicznej, o którym mowa w art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa”
2. ,,Nie ma podstaw, aby nie przyjmować, że takimi właśnie kryteriami kierował się ustawodawca wprowadzając w ustawowej regulacji art. 5 ust. 1 u.d.i.p. kategorię tajemnic ustawowo chronionych jako wartości uzasadniającej ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej. Przepisy wskazujące kryteria oceny istnienia tajemnic ustawowo chronionych i stanowiące tym samym podstawę do rekonstruowania, łącznie z treścią art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p., normy ustawowej będącej podstawą ograniczenia prawa do informacji publicznej, mogą określać zakres ograniczenia prawa do informacji publicznej w poszczególnych obszarach regulacji prawnej i nie ma podstaw do przyjmowania, że w ten sposób dochodzi do naruszenia wskazanych wyżej norm konstytucyjnych”.
3. ,,Określenie w art. 15 Prawa prasowego przedmiotu tajemnicy dziennikarskiej służy realizacji zasady wolności prasy (art. 1 Prawa prasowego) i ma głęboki sens społeczny (E. Ferenc-Szydełko, Komentarz do art. 15 ustawy – Prawo prasowe, stan prawny na 19.07.2013, LEX). Na potwierdzenie powyższych rozważań należy przedstawić tezę wyrażoną przez Sąd Najwyższy w uchwale z 22 listopada 2002 r. sygn. akt I KZP 26/02, OSNKW 2003, nr 1-2, poz. 6, że “Ochrona tajemnicy dziennikarskiej idzie dalej niż ochrona tajemnicy adwokackiej, radcowskiej i lekarskiej, gdyż w odniesieniu do tych trzech ostatnich tajemnic możliwe jest całościowe zwolnienie od ich zachowania (…), podczas gdy w odniesieniu do tajemnicy dziennikarskiej zwolnienie to nie może dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również identyfikacji osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie tych danych. (…) tajemnica dziennikarska w odniesieniu do jej zasadniczego trzonu ma charakter bezwzględny. Niemożliwe jest bowiem przesłuchanie dziennikarza zarówno przez sąd, jak i tym bardziej za zezwoleniem sądu co do okoliczności, które pozwalałyby na ujawnienie danych umożliwiających identyfikację zarówno informatorów dziennikarzy, jak i autorów materiałów prasowych oraz listów do redakcji”.
4. ,,(…) sformułowane w treści art. 15 ust. 1 Prawa prasowego prawo do zachowania w tajemnicy swojego nazwiska jest prawem, które przysługuje nie tylko dziennikarzowi, lecz każdej osobie, która jest autorem materiału prasowego – i to niezależnie od tego, czy materiał ten zostanie zakwalifikowany do publikacji czy też nie. I powtórzyć przyjdzie za Sądem I instancji, że przyznanie autorowi materiału prasowego prawa do zachowania w tajemnicy swojego nazwiska rodzi po stronie dziennikarzy, zwłaszcza redaktorów i redaktorów naczelnych, obowiązek chronienia anonimowości takiej osoby, nieujawnienia jej nazwiska(…)”.
5. ,,Powyższa analiza art. 15 ust. 1 Prawa prasowego prowadzi do wniosku, że przepis ten wyłącza obowiązek ujawnienia danych osobowych dziennikarza – autora artykułu prasowego w takiej sytuacji, gdy zastrzegł on anonimowość swojego nazwiska, inaczej mówiąc, posłużył się przy sygnowaniu artykułu prasowego pseudonimem. W takiej sytuacji administrator danych powinien kategorycznie odmówić ujawnienia danych osobowych takiego dziennikarza, wskazując, że posługiwał się on pseudonimem”.
6. ,,W tym stanie rzeczy rekonstruowana z przepisów art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p. i art. 15 ust. 1 Prawa prasowego norma ograniczająca prawo dostępu do informacji publicznej w obszarze regulacji Prawa prasowego nie narusza konstytucyjnych podstaw wyznaczających kryteria ograniczenia tego prawa podmiotowego”.
7. ,,Nie można też przyznać racji skarżącemu kasacyjnie w kwestii tego, że Prawo prasowe nie może mieć zastosowania do organów władzy publicznej. Zgodnie z art. 8 ust. 1 Prawa prasowego wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy. Nie ma zatem wątpliwości, że wydawcą może być również gmina, a wydawanie gazety samorządowej pozostaje w zakresie realizacji zadań gminy wymienionych w art. 7 ust. 1 pkt 17 i 18 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.). Stosownie do tych przepisów zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, w szczególności wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej, a także promocji gminy”.