WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 7.12.2017 r. (IV SAB/Wr 236/17) kontrolował proces realizacji prawa do informacji, w ramach którego ,,Fundacja B. we W. wnioskiem z dnia 11 sierpnia 2017 r. przesłanym pocztą elektroniczną zwróciła się do Fundacji S. we W. o udostępnienie informacji publicznej poprzez przekazanie skanów (w formie pdf) umów zawartych przez Fundację z osobami fizycznymi w związku z realizacją zadania publicznego nieodpłatnej pomocy prawnej w roku 2016.”. 

W odpowiedzi na skargę Fundacja S. wniosła o oddalenie skargi. Stwierdziła, że nie jest ona zasadna, że nie dopuściła się bezczynności, gdyż w świetle obowiązujących przepisów nie była zobowiązana do udostępnienia dokumentów, które nie mają charakteru informacji publicznej. W ocenie Fundacji jedynie umowa zawarta przez Fundację z Gminą W. stanowi informację publiczną, o której udostępnienie mógłby się ubiegać skarżący. Żądane przez skarżącego umowy nie stanowią dokumentów urzędowych, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o informacji publicznej. Zgodnie z przyjętą definicją, jest nim bowiem treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. Osoby zatrudnione przez Fundację nie są funkcjonariuszami publicznymi i nie pełnią funkcji publicznych, a dokumenty, których żąda wnioskodawca nie są dokumentami urzędowymi. Zatem Fundacja nie miała obowiązku ich udostępnienia. Ponadto jest administratorem danych osobowych i obowiązują ją przepisy o ochronie danych osobowych, które zakazują udostępnienia danych, tym bardziej, że osoby zawierające umowy nie wyraziły zgody na ich przetwarzanie. Fundacja powołała się na zasadę adekwatności, wyrażoną w art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych, zgodnie z którą administrator danych powinien przetworzyć tylko takiego rodzaju dane i tylko o takiej treści, które są niezbędne ze względu na cel ich zbierania. Oznacza to, że dane osobowe nie mogą być zbierane bez wykazania celowości ich pozyskiwania i niezbędności dla realizacji zadań administratora danych – którym po uzyskaniu żądanych skanów – stałby się skarżący.

Podała, że lista osób świadczących nieodpłatną pomoc prawną w poszczególnych punktach jest w dyspozycji Urzędu Miejskiego W. Każda z zatrudnionych przez Fundację osób jest uprawniona do świadczenia porad prawnych zgodnie z ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Harmonogramy świadczenia porad prawnych są udostępniane na stronie internetowej Urzędu Miasta W. Zgodnie z umową z dnia 31 grudnia 2015 r. zawartą pomiędzy Fundacją a Gminą W., Fundacja jest zobowiązana do udzielania porad w określonych godzinach, w określonych punktach i ma zapewnić obsadę osób uprawnionych do udzielania porad zgodnie z ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej.

WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 7.12.2017 r. (IV SAB/Wr 236/17) stwierdził m.in.: ,,Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie wprowadza definicji pojęcia “zadanie publiczne”, jednakże w doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że zwrot ten oznacza zadania, które należą do Państwa i które powinny wykonywać szeroko rozumiane podmioty władzy publicznej (art. 15 ust. 2, art. 16 ust. 2, art. 163 i art. 166 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP). Wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej należy przede wszystkim do organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego, jak i innych podmiotów nienależących do aparatu administracji publicznej, między innymi fundacji zlecone administracji publicznej, jako jednostki współadministrujące. Istota instytucji zadań zleconych z polega na tym, że przepisy prawa powierzają bądź pozwalają na powierzenie określonemu podmiotowi, nie będącemu organem administracji rządowej bądź samorządu terytorialnego, wykonywania zadań administracji publicznej. Takie zlecenie zadań nie zmienia charakteru prawnego podmiotu, na rzecz którego ono nastąpiło. Zachowuje on nadal swój charakter prawny, a jedynie w zakresie zlecenia działa jako organ administracji publicznej.

Zatem zaspokajanie zbiorowych potrzeb w zakresie świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej stanowi zadanie publiczne. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1255 ze zm., dalej w skrócie u.n.p.p.e.p.) zadanie polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej realizowanym przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie. W przepisie art. 11 ust. 1 zdanie pierwsze u.n.p.p.e.p. Wskazano natomiast, że powiat powierza prowadzenie połowy punktów nieodpłatnej pomocy prawnej organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, zwanej dalej “organizacją pozarządową”. Jeżeli natomiast chodzi o kwestie finansowania takiej działalności to w myśl art. 19 ust. 1 u.n.p.p.e.p. zadanie polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej jest finansowane z budżetu państwa z części będącej w dyspozycji wojewodów przez udzielanie dotacji celowej powiatom.”.

Komentarz dr Piotr Sitniewski: Zwracam uwagę na jeden aspekt sprawy: 

Wniosek dotyczył: ,,przekazanie skanów (w formie pdf) umów zawartych przez Fundację z osobami fizycznymi w związku z realizacją zadania publicznego nieodpłatnej pomocy prawnej w roku 2016″ jest możliwe pod warunkiem całkowitej anonimizacji danych osoby/osób które uzyskały tego typu pomoc prawną. 

Polecam lekturę poniższych wyroków: 

1. ,,Prawo do informacji zapisane w art. 61 Konstytucji NIE JEST PRAWEM ABSOLUTNYM I PODLEGA OGRANICZENIOM wymienionym m.in. w art. 5 u.d.i.p.” wyrok NSA 21.11.2013 I OSK 17127/13.
2. ,,NSA w niniejszym składzie w pełni podziela stanowisko wyrażone w wyrokach NSA z 11.1.2013 r., (I OSK 2267/12) oraz z 12.4.2017 r. ( I OSK 1928/15), że z zestawienia zasady jawności informacji publicznych oraz obowiązku ochrony prywatności i danych osobowych osób fizycznych, można wyprowadzić wniosek, że możliwe jest udostępnianie informacji publicznej w sposób nie naruszający wskazanych dóbr chronionych. Służy temu m.in. stosowana przez organy tzw. anonimizacja danych wrażliwych. W takim wypadku nie zachodzi jednak potrzeba wydawania oddzielnej decyzji na podstawie art. 16 ustawy, gdyż przepis ten może mieć zastosowanie tylko w wypadku odmowy udostępnienia informacji, a nie w przypadku jej udzielenia z zachowaniem zasady ochrony dóbr chronionych” – wyrok NSA 20.9.2017 r., I OSK 227/17.
3. ,,Należy zaakceptować stanowisko wyrażane w orzecznictwie NSA, że nie można podzielić poglądu, “że w każdym wypadku, kiedy zachodzi możliwość ujawnienia “przy okazji” udostępniania informacji publicznej danych podlegających ochronie na podstawie przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, należy całkowicie odmówić udzielenia informacji na podstawie przepisu art. 16, zwłaszcza, gdy strona nie jest sama zainteresowana ujawnieniem takich danych (…) Z zestawienia dwóch wartości, tj. zasady jawności informacji publicznych oraz obowiązku ochrony prywatności, tajemnic przedsiębiorcy i danych osobowych osób fizycznych, można wyprowadzić wniosek, że możliwe jest udostępnianie informacji publicznej w sposób nie naruszający wskazanych dóbr chronionych. Służy temu m.in. (…) tzw. anonimizacja danych wrażliwych” – wyrok NSA z 11.1.2013 r., I OSK 2267/12.
4. ,,Ochrona prywatności w zakresie realizacji prawa dostępu do informacji publicznej charakteryzuje się dążeniem do poddania anonimizacji konkretnego dokumentu, co jest równoznaczne z eliminacją danych osobowych pozwalających na zidentyfikowanie konkretnej osoby fizycznej. (..). Na podstawie ustawowej definicji danych osobowych, zawartej w art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, należy stwierdzić, ochronie podlegają wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. A zatem nie ograniczają się wyłącznie do anonimizacji danych osobowych, ale muszą przybrać postać wyeliminowania tych elementów stanu faktycznego, które w prosty sposób mogłyby doprowadzić do identyfikacji konkretnej osoby bądź osób” – wyrok NSA z 30.1.2015 r., I OSK 617/14.
5. ,,(…) w sytuacji, gdy żądanie wniosku dotyczy udostępnienia dokumentu, a nie wyłącznie informacji o jego treści, udostępnienie dokumentu zanonimizowanego, który zwykle stanowi kserokopię oryginału z zasłoniętymi danymi osobowymi, w większości przypadków czyni zadość temu żądaniu. Wskazać bowiem należy, że praktyka anonimizowania ( zaczerniania , wybiałkowania) danych osobowych w udostępnianych informacjach publicznych co do zasady, nie jest kwestionowana, a wręcz akceptowana w orzecznictwie” – wyrok WSA we Wrocławiu z 25.04.2017 r., IV SAB/Wr 34/17
6. ,,Anonimizacja danych osobowych przez wzgląd na ich ochronę gwarantowaną ustawą o ochronie danych osobowych i prywatność jednostki jest dopuszczalna, a w sytuacji, gdy informacja udostępniana jest na wniosek, zanonimizowanie danych co do zasady nie wymaga wydania decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej (…) ” – WSA we Wrocławiu z 20.12.2016 r., IV SA/Wr 369/16.
7. ,,Najdalej rozumiana anonimizacja osoby możliwej do zidentyfikowania, z założenia nie może skutkować pozornością treściową żądanej informacji (…). – WSA Olsztyn 22.12.2015 r., II SA/Ol 1179/15.
8. ,,Anonimizacja nie stanowi przetwarzania, o jakim mowa w przepisach udip, bowiem czynności takie sprowadzają się jedynie do czynności technicznych. Wykładnia ta jest prawidłowa co do zasady, chociaż należy przyjąć odwołując się do poglądu wyrażonego przez NSA w wyroku z dnia 9.8.2011 r., (I OSK 977/11), że wprawdzie samo zanonimizowanie wnioskowanych do udostępnienia orzeczeń nie stanowi przetworzenia informacji wynikającej z tych orzeczeń, a jedynie jej przekształcenie, dlatego stanowi ona informację prostą, to jeżeli jednak utworzenie zbioru informacji prostych wymaga takiego nakładu środków i zaangażowania pracowników, które negatywnie wpływa na tok realizacji ustawowych zadań nałożonych na zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej, a w szczególności gdy wymaga to analizowania całego zasobu posiadanych dokumentów w celu wybrania tylko tych, których oczekuje wnioskodawca, to jest to informacja przetworzona”. – wyrok NSA z 18.2.2014 r., I OSK 2129/13.